Immuunsysteem, een fantastisch systeem, wat zowel positief als negatief sterk is te beïnvloeden, Mijn positieve gezondheid. Deel 3.
In de bijlage van de Leeuwarder Courant stond op zaterdag 6 maart 2021: “Een tsunami van chronische ziekten blijft aanhouden”. Mevr. Jon Brouwers, huisarts in Bakkeveen vertelde dit. Al 15 jaar is ze werkzaam als huisarts en zij probeert om geen medicijnen te geven maar de mensen te informeren over het menselijk lichaam en hoe deze in een goede conditie te houden. Gezonde voeding, bewegen, meedoen. Maar waarom lukt dat dan zo slecht?
Om dit beter te begrijpen is het goed om naar de evolutie geneeskunde te kijken. Professor dr. Frits Muskiet klinisch chemisch analist , verbonden aan het UMCG heeft uitgezocht, dat onze genen zich heel langzaam aanpassen, 0,5% in een miljoen jaar, en dan nog alleen aan “natuurlijke veranderingen”, zoals klimaat en voedsel. De eetlust wordt mede aangestuurd door dopamine, een neurotransmitter, welke ook de stemming en het geluksgevoel laat ervaren. In de oudheid was er weinig “zoet”. Honing was een van de weinige zoetstoffen, welke je kon vinden in de nabijheid van wilde bijen. Dus als dit ter beschikking was, was dit een extra beloning.
Beloning brengt een emotie te weeg, net als slapen en bewegen. Zo komen we van uit de lichaamsfuncties in de positieve gezondheidsweb bij het mentaal welbevinden, kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren. Het is niet los van elkaar te zien. Zoetigheid geeft nog altijd het gevoel van beloning, waardoor het zo moeilijk is om het te laten staan. De grote hoeveelheden, genuttigd in geraffineerde vorm, is echt ziekmakend, ook al geeft het even het gevoel van beloning.
Bewegen en slapen hebben een relatie met elkaar als dag en nacht. De neurotransmitters serotonine en melatonine spelen bij slapen een heel belangrijke rol. Zonlicht heeft hier invloed op. Bij bewegen is het de neurotransmitter dopamine. Slapen beslaat zo’n 30% van ons leven. Dat telde vroeger nog meer (tot wel 50%) voor bewegen, maar door de mechanisering is dat een heel stuk minder geworden.
De kwaliteit van de slaap om je vitaal en fit te voelen is heel belangrijk, omdat het op alle punten van het gezondheidsweb invloed heeft. In de eerste helft van de nacht worden de fysieke beschadigingen zoveel mogelijk hersteld en afvalstoffen opgeruimd. In de tweede helft van de nacht worden alle indrukken, opgedaan gedurende de dag, verwerkt en de hersenen “gereset”, zodat de volgende dag weer fris kan worden gestart. Niet goed slapen, licht slapen, vaak wakker zijn, zorgen voor een verminderde slaapkwaliteit, waardoor het herstel minder goed kan plaatsvinden. Goede slaaphygiëne is heel belangrijk. Zorg voor een frisse, koele en donkere slaapkamer, zonder afleidingen zoals tv, radio, of telefoon. Zet de wifi ’s nachts uit om straling stress te voorkomen. Het blauwe licht van de computerschermen zorgen er voor, dat het lichaam denkt, dat het nog midden op de middag is, waardoor slaap uit blijft. Zorg voor een avondritueel, zodat het lichaam weet, dat het tijd is om te gaan slapen. Bouw de werkzaamheden op tijd af, zodat de rust kan komen en de aanvang voor een goede slaap is verzekerd. Niet goed slapen leidt tot vermoeidheid, sneller geïrriteerd zijn, verstoring van lichaamsritmes, angsten en uiteindelijk tot ziekte door uitputting. Het kan er zo insluipen, dat het soms niet eens wordt opgemerkt. Niet goed slapen is een signaal van het lichaam, dat er iets niet in orde is, fysiek of mentaal.
Bewegen is niet alleen goed voor je lichaam, het heeft heel veel invloed op het totale systeem en met name op de hersenen (aansturing). Veel bewegen in de jeugdjaren en een gezonde leefstijl zorgen er voor on gezond oud te kunnen worden. Er is aangetoond, dat juist beweging preventief kan werken tegen mentale ziekten. Is er een mentale ziekte dan blijkt, dat door beweging de ziekte beter onder controle is te krijgen dan door medicijnen. Na ½ uur bewegen (bijvoorbeeld wandelen) wordt er in de hersenen het endorfine hormoon aangemaakt. Dat hormoon maakt blij, waardoor meer ontspanning volgt en angst afneemt. Hiermee is angst te overwinnen en zal serotonine ook beter worden aangemaakt. Naast bewegen maken ook activiteiten als eten, lachen, mediteren en seks het endorfine hormoon aan.
Alleen al door regelmatig te bewegen versterk je alle punten van het gezondheidsweb. Fysiek wordt je sterker en de conditie verbetert. Angst vermindert, mentaal welbevinden verbetert, er ontstaat meer blijheid. Concentratie en onthouden zal verbeteren, omdat bepaalde neuronen in de hersenen door bewegen worden geactiveerd. Het wordt nog sterker, als bewegen en leren tegelijk wordt gedaan. Bijvoorbeeld door lopend een andere taal te leren. Het dagelijks functioneren gaat dan makkelijker, omdat er is meer kwaliteit van leven is. Zo wordt ook het immuunsysteem beter geactiveerd. In die zin is het heel belangrijk, dat op de scholen de gymlessen meer aandacht krijgen en bewegen voor de jeugd beter op de schoolagenda’s worden geplaatst.
Dat omgevingsfactoren een grote rol spelen is duidelijk te zien gedurende de corona crisis. Door alle opgelegde beperkingen is de angst toegenomen en de mogelijkheden om te bewegen zijn beperkt. Vooral voor degenen die in een stad op een flat wonen met weinig ruimte om te bewegen. Bewust zijn van deze beperkingen en daar een oplossing voor zoeken zal leiden tot minder angst. Neem zelf het initiatief om op zoek te gaan naar alle beweringen die over de coronapandemie gaan, om mentaal sterk te blijven en angst niet toe te laten.
Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie die verbonden is aan de Vrije Universiteit in Amsterdam liet op NPO1 de afgelopen winter veel verbanden zien van de neuronen (hersenen en zenuwen) met de invloed daarvan op het lichaam. “Er was al een pandemie, en die pandemie heet: physical inactivity, oftewel het ‘zitten’.” En dat, gecombineerd met wat snacks voor de tv (uit verveling), versterken de onderliggende problemen, namelijk de hart- en vaatziekten, diabetes en overgewicht, die bij corona patiënten een grote rol spelen. In plaats van alle beperkingen, die de overheid oplegt, kan de regering beter gaan focussen om alle ongezonde eetwaren (80% van wat in en supermarkt te koop is) aan banden te leggen. En de zondagsrust herstellen, omdat een 24 uurs economie, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar schadelijk is voor de volksgezondheid. Een ingebouwde zondagsrust geeft ook mentale rust. Dan kan er een gelukkiger en gezondere bevolking ontstaan.
Wilt je voor je zelf weten, hoe het met neurotransmitters gesteld is? Ga dan naar: www.brainedge.nl. Als je dan rechts boven op Volledig assessment klikt, krijg je een aardig idee, hoe je er voor staat. Wilt u hier meer over weten, of meer info over de uitslag van de brainedge, neem dan contact op met
Corry van der Voort, Complementaire Zorg Praktijk, Haskerdijken.
e-mail: vandervoortcorry@gmail.com. Tel: 06-12 12 02 34.
Bron vermelding en nageslagen literatuur:
Machteld Hubert, arts en onderzoeker, positieve gezondheid 24-01-2019
Muskiet F.A.J.: Evolutionaire geneeskunde. U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at. Ned. Tijdschr. Kl.Chem.Labgeneeskunde 2005; 30: 163-184
Scherder, E.J.A., Groot C., Hooghiemstra A.M., Raijmakers P.G.H.M, Berckel B.N.M. van, Scheltens P., Flier W.M. van der, Ossenkoppele R.: The effect of physical activity on cognitive function in patients with dementia: A meta-analysis of randomized control trials. PMID: 26607411
Scherder: www.youtube.com/niet thuiszitten maar thuis bewegen.
Meesters Y., Gordijn M.C.M. Time to sleep; disruption of the biological clock due to night and shift work PMID: 26675649
Hosker D.K, Elkins R.M., Potter M.P.: Promoting Mental Health and Wellness in Youth Through Physical Activity, Nutrition, and Sleep PMID: 30832951
Kandola A., Vancampfort D., Herring M., Rebar A., Hallgren M., Firsth J., Stubbs B., : Moving to Beat Anxiety: Epidemiology and Therapeutic Issues with Physical Activity for Anxiety. PMID: 30043270 PMCID: PMC6061211
Tasdemir-Ozdes A., Strickland-Hughes C.M., Bluck S , Ebner N.C.: Future perspective and healthy lifestyle choices in adulthood. PMID: 27064600